म्हातारा पावसाला अडवू शकत नव्हता, पण पाऊसही म्हाता-याला रोखू शकला नाही – विजय चोरमारे

निवडणुका येतील आणि जातील. नाहीतर आपल्याकडं बारा महिने कसल्या ना कसल्या निवडणुका सुरू असतात आणि त्यामध्ये परस्परांचे हिशेब चुकते केले जात असतात. लोकसभेच्या पराभवाचा हिशेब कुणी नगरपालिकेला चुकता करतं. जिल्हा परिषदेचा विधानसभेला. ग्रामपंचायतीपासून सेवा सोसायटीपर्यंत हे सुरूच असतं. त्यामुळं आपल्याकडं निवडणुकीचं अप्रूप नाही. लढणा-यासाठी हारजीत महत्त्वाची असते, परंतु निवडणूक म्हणजे तेवढंच नसतं. निवडणुकीचा आशय जय-पराजयापुरता सीमित नसतो. निवडणुका जसा लोकशाहीचा उत्सव असतो, तसा तो लोकशिक्षणाचा उत्सव असतो. आणि हे लोकशिक्षण म्हणजे काय, असा कुणाला प्रश्न पडला असेल त्यांनी शुक्रवारी सायंकाळी साता-यात झालेली शरद पवार यांची सभा पाहावी.

वरून जलधारा बरसताहेत आणि तसल्या त्या कोसळत्या पावसात शरद पवार बोलायला उभे राहिले. पंधरा दिवसांपासून पायाला भिंगरी लावून शरद पवार पळताहेत. अनेक आजारांशी सामना करताहेत. त्यात नव्यानं पायाला जखम झालीय. चालताना त्रास होतोय. उद्याचा एक दिवस प्रचाराचा उरला आहे, अशावेळी उसंत घेऊन कसं चालेल? समोर हजारोंचा जनसमुदाय जमलाय आणि तो भर पावसात जागचा हललेला नाही. ही हजारो माणसं डोळ्यात प्राण आणून फक्त एकाच माणसाकडं बघताहेतः शरद पवार. पवारांवर सातारा जिल्ह्यानं प्रेम केलं, तेवढं त्यांच्या पुणे जिल्ह्यानंही केलं नाही. यशवंतरावांच्या हयातीत दोघांचे राजकीय रस्ते वेगळे होते तेव्हाही सातारा जिल्ह्यानं पवारांना काकणभर अधिकच प्रेम दिलं. राष्ट्रवादी काँग्रेसची स्थापना करून पवार वेगळे झाले, तेव्हा सातारा जिल्ह्यानं विधानसभेच्या अकरापैकी दहा जागा पवारांच्या पक्षाला दिल्या. काँग्रेसला एकमेव जागा मिळाली ती उंडाळ्याची विलासकाका उंडाळकर यांची. उदयनराजेंचा अलीकडे टीव्हीवाल्यांसाठी टीआरपी दांडगा असला तरी ते तीनवेळा खासदार झाले ते केवळ पवारांच्या पक्षाकडून उभे राहिले म्हणून. निवडणुकीच्या तोंडावर अनेक जिवाभावाची माणसं सोडून गेली. परंतु ज्यांच्यावर शिवस्वराज्य यात्रेची जबाबदारी दिली होती, ते पक्षाचे खासदार असलेले उदयनराजे सोडून गेले हा पवारांसाठी मोठा धक्का होता. परंतु डगमगतील ते पवार कसले! आदल्या दिवशी देशाचे पंतप्रधान सभा घेऊन गेल्यामुळे माहोल भलताच गरम होता. या पार्श्वभूमीवर पवारांच्या सभेकडे सगळ्यांच्या नजरा लागल्या नसत्या तरच नवल! कोसळत्या पावसात हजारोंनी डोळ्यात आणि कानात प्राण आणले.

साता-याच्या सभेला उपस्थित असलेल्या एका मित्रानं सांगितलं, पवार डायसवर आले तेव्हा पाऊस तर कोसळत होताच, परंतु कोसळत्या पावसात भिजणा-या आपल्या लढवय्या नेत्याचं रूप डोळ्यात साठवताना आपल्या डोळ्यातून कधी पाऊस कोसळायला लागला हे अनेकांना कळलं नाही. पवार बोलत होते आणि अनेकांच्या गळ्यात हुंदका दाटून आला होता, डोळ्यातनं पाणी वाहात होतं. राजकीय मैदानात एवढं इमोशनल दृश्य कधीच बघायला मिळालं नाही, असं त्याचं म्हणणं होतं.

खरंच होतं ते. टीव्हीच्या पडद्यावर ज्यांनी हे दृश्य पाहिलं त्या शेकडो किलोमीटर अंतरावर असलेल्या माणसांचेही डोळे भरून आले.

साता-यात पाऊस सुरू झाल्यावर ना लोक विचलित झाले, ना नेतेमंडळी. कदाचित सगळ्यांनाच या म्हाता-याची जादू ठाऊक असावी. हा म्हातारा काहीही करामत करू शकतो, असं काही वर्षांपूर्वी म्हटलं जायचं. म्हणजे कुठलीही गोष्ट घडली तरी त्याला शरद पवार जबाबदार आहेत, असं म्हणण्याची पद्धत रूढ झाली होती. पंचवीस वर्षांपूर्वी अनेक आरोपांतून तावून सुलाखून निघाल्यानंतर, किल्लारीचा भूकंप मी घडवला एवढाच आरोप माझ्यावर व्हायचा राहिलाय, असं शरद पवार जाहीरपणे म्हणायचे. असा हा शक्तिमान माणूस आपल्या शक्तीनं पाऊस थांबवू शकतो, असं व्यासपीठावरच्या कुणाला वाटलं असल्यास नवल नाही. म्हातारा पाऊस थांबवू शकत नव्हता, परंतु पाऊसही म्हाता-याला थांबवू शकला नाही, विचलित करू शकला नाही. राजकारणातले अनेक उन्हाळे-पावसाळे अनुभवलेल्या आणि लाखो लोकांच्या रखरखीत वैराण आयुष्यात जलधारांची बरसात करणा-या म्हाता-याला पाऊस रोखू शकला नाही. पवारांनी भाषण केलं. आपल्या नेहमीच्या जोशात भाषण केलं. लोकसभा निवडणुकीला उदयनराजेंना उमेदवारी दिल्याची चूक केल्याबद्दल जाहीर माफी मागितली. महाराष्ट्र कुस्तीगीर परिषदेचे अध्यक्ष या नात्याने मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्यासाठी महाराष्ट्राच्या कुस्तीपरंपरेची उजळणी केली.

साता-याची ही सभा म्हणजे शरद पवार यांच्या राजकीय वाटचालीतलं सर्वोच्च शिखर होतं. असं शिखर ना भूतकाळात कुणी गाठलं होतं, ना भविष्यकाळात अशी संधी कुणाला मिळू शकेल! करोडो रुपये खर्च करून कुणी ठऱवलं असतं तरी असा इव्हेंट उभा करता आला नसता. परंतु महाराष्ट्राच्या राजकीय इतिहासातला एक सर्वांगसुंदर, भविष्यात अनेक दशके स्मरणात राहील असा इव्हेंट निसर्गानं घडवून आणला… शरद पवार नावाच्या लढवय्यासाठी!

साता-यातील या सभेच्या आधी सगळ्या वृत्तवाहिन्यांवर मुंबईतील पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या उपस्थितीतील महायुतीची सभा दाखवण्यात येत होती. ती सभा संपता संपता साता-यातल्या सभेची बातमी आली, आणि शरद पवारांच्या त्या पावसातल्या सभेत मुंबईतली मोदींची सभा वाहून गेली.

निवडणुकीचा निकाल काहीही लागूदे… या निवडणुकीची उपलब्धता सांगताना असं म्हणता येईल की, प्रतिकूल परिस्थितीत लढायचं कसं, याचे धडे शरद पवारांनी महाराष्ट्राला दिले. आयुष्यभर महाराष्ट्राला भरभरून देणा-या शरद पवारांनी उत्तरायुष्याच्या उत्तरार्धातल्या लढाईतूनही खूप काही शिकवलं.

`जेव्हा सगळं संपलंय असं वाटायला लागतं… तेव्हा स्वतः शरद पवार समजून मैदानात उतरा`
-हा प्रेरणामंत्र महाराष्ट्राला दिला.